Park Róż

W 1913 r. historyczne wejście główne było głównym wejściem do ogrodu z centrum przemysłowego ówczesnego miasta Forst . Domki z okienkami biletowymi przez okres jednego roku posłużyły do celów organizacyjnych Wystawy Róż i Ogrodnictwa, później ich charakterystyczny wzór stał się przykładem znakomitego wzornictwa. Wycieczki autokarowe chętnie rozpoczynają zwiedzanie parku od tego właśnie miejsca.

Pomiędzy dwoma lustrzanymi pawilonami wejściowymi gości wita Flora- bogini kwiatów i wiosny. Z włosami spiętymi w wieniec, w antycznym półodzieniu, w lewej ręce trzyma bukiet pełen kwiatów. Prawą rękę kładzie na ramieniu jednego z czterech otaczających ją aniołków, które uważane są za alegoryczne przedstawienie czterech pór roku.

Minimalistyczna dekoracja kolumn ściennych ze zbiornikami wodnymi i girlandami, podobnie jak cały kompleks, ukazuje kunszt i profesjonalizm jej autora.

Mur, oddzielający muszlę fontanny, łączy oba pawilony, tworząc przy tym betonową fontannę różaną. Z całą pewnością można przyznać, iż rzeźbiarzowi Walterowi Adlerowi z Cottbus udało się połączyć architekturę i sztukę w jednolitą całość estetyczną.

Oś główna, o łącznej długości 200 metrów, oferuje widok na dziedziniec z kolumnami od strony południowej oraz historyczne wejście główne od strony północnej. Łączy ona kilka obszarów tematycznych kompleksu, oddzielając jednocześnie je od siebie poprzez wprawnie zaprojektowane ogrody.

Niedaleko głównego wejścia rośnie potomek mużakowskiego buka purpurowego. To książę Hermann von Pückler w 1826 r. zasadził to drzewo, przy schodach zamku w Parku Mużakowskim w Bad Muskau. W 2010 r., w ramach powstania Europejskiego Związku Parków Łużyckich, w parkach „Od hrabiego Brühla do księcia Pücklera” odbyło się uroczyste sadzenie młodych buków pochodzących właśnie z Parku Mużakowskiego. Ta sama inicjatywa miała miejsce również we Wschodnioniemieckim Ogrodzie Różanym.

Oś główną oplatają przycięte żywopłoty grabowe. W połowie tego miejsca znajdują się dwa niezwykłe gatunki róż: tak zwana róża zielona i róża czteropłatkowa (rosa omeiensis pateracentka). Róża czteropłatkowa jest bardzo niezwykłą i dekoracyjną różą krzewiastą, nie tylko ze względu na wczesne pączki, ale także ze względu na wiśniowo-czerwone kolce u nasady na nowym pędzie.

W centralnej strefie skrzyżowania osi głównej znajduje się ekspozycja niemieckich miast, wiosek i kół różanych, do których zalicza się również miasto Forst (Lausitz). Tablice te zostały opisane przez Stowarzyszenie Niemieckich Przyjaciół Róż. W tym miejscu zasadzono również liczne odmiany róż, które są z nimi związane.

Ogród Nowości został założony w 1935 r. w ramach przygotowań do 25-lecia parku i pełnił funkcję obserwacyjną. W 1938 r. w ogrodzie różanym odbył się kolejny niemiecki pokaz róż, który odwiedziło ponad 100 tys. osób. W międzyczasie eksperci zauważyli, że te same odmiany róż posadzone w różnych miejscach, nie rozwijają się tak samo.

W dzisiejszym Ogrodzie Nowości zaobserwować można ponad 250 nowych odmian róż w różnych barwach. Kolorystycznie dopasowane róże rabatowe szlachetne otaczają krzewy i róże pnące. Prezentowane tu są odmiany z ostatnich dziesięciu lat. Każdego roku ok. dziesięciu procent grządek w tej części ogrodu robi miejsce dla nowych odmian. Gdy nadchodzi czas wymiany roślin różanych, wówczas, w tych samych miejscach, zawsze konieczna jest wymiana podłoża. Róże, które muszą ustąpić miejsca nowym odmianom, przesadzane są w inny obszar w ogrodzie lub na terenie miasta, w miejsca sprzyjające ich wzrostowi.

Z okazji 100-lecia ogrodu, w 2013 r. ożyła kolejna część historii - imponująca fontanna kaskadowa. Fontanna ze sztucznego piaskowca, która w 1913 r. stanowiła centrum ogrodu daliowego (dziś teren łąki festiwalowej w parku na wyspie Wehrinsel), była wówczas jednym z najważniejszych elementów wyposażenia ogrodu. Zaraz po wystawie RUGA oryginalna fontanna przeniesiona została na teren pałacowy hrabiego von Brühl – do Parku Przypałacowego w Brodach Pförten w Polsce. Pozostałości, które po niej zostały, posłużyły jako wzór do odtworzenia jej wiernej kopii.

Płaskorzeźba Życie na granicy pokoju nad Odrą i Nysą od 1967 r. stanowi północny kraniec Ogrodu Nowości w Parku Różanym.

Ogród Nowości po stronie zachodniej zamykają dwa budynki, które powstały w latach 1956-1958 jako budynki mieszkalne i bazy noclegowe dla ogrodników. Budynek ten został gruntownie wyremontowany przed niemiecką Wystawą Róż w 2013 r. Obecnie pełni funkcję domu ogrodnika dla obsługi administracji parku.

Ogród Nagradzanych Piękności znajduje się na południe od Ogrodu Nowości i jednocześnie w jego bezpośrednim sąsiedztwie. Ta część ogrodu zaistniała w 1933 r. z okazji jubileuszu 20-lecia powstania tegoż ogrodu.

W czasach NRD ta jego część służyła jako ogród widokowy. Obserwacja ogrodnicza oznacza sadzenie asortymentów porównawczych i ich ocenę w przeciągu określonego czasu. Celem jest przetestowanie wartości ogrodniczej danej odmiany. ADR (Ogólnoniemiecka Klasyfikacja Nowych Gatunków Róż) jest najsurowszą formą kontroli asortymentu róż. Nowe gatunki róż są poddawane ocenie przez okres trzech lat, w dwunastu różnych ogrodach testowych w Niemczech, w różnych warunkach glebowych i klimatycznych. Oprócz kwiatowej charakterystyki róży (np. kwitnienie, obfitość kwiatów, woń) ważną rolę odgrywa też kryterium zdrowotności liści. Stosowanie chemicznych nawozów jest niedozwolone. Tylko wysokowydajne i zdrowe odmiany otrzymują po upływie danego okresu zasłużony certyfikat jakości ADR. Dla nabywców róż ocena ta stanowi dobrą wskazówkę, które odmiany dobrze rozwijają się w konwencjonalnych warunkach ogrodowych.

Ogród Różany jest ogrodem testowym ADR od 2012 r. Obecnie badania ADR przeprowadzane są w miejscu niedostępnym dla zwiedzających. Ogród w Forst jest najbardziej wysuniętym na wschód ogrodem testowym i tym samym różni się od innych ogrodów w północnych, południowych czy zachodnich częściach Niemiec, a to za sprawą głównie panującego tu bardziej kontynentalnego klimatu.

W Ogrodzie Nagradzanych Piękności sadzone są tylko te odmiany, które w ostatnich latach osiągnęły upragniony certyfikat ADR. Można je oglądać w pełnym wachlarzu kolorystycznym tzn. od białego przez żółty i czerwony, po klasyczne odcienie różu.

Popularną formą uszlachetniania róż prawie wszystkich odmian są wysokie łodygi. Od róż rabatowych i szlachetnych odróżnia je widoczna łodyga podkładki, na której zaszczepiona jest dana odmiana szlachetna. Obecnie jako bazę stosuje się głównie róże odmiany Rosa canina Pfänder lub Rosa canina Pollmeriana. W Ogrodzie Róż Wysokopiennych znajduje się około 300 odmian, w tym klasyczne róże szlachetne o wysokim pniu.

Po drodze do Ogrodu Teschendorffa umiejscowiony został kamień upamiętniający byłego dyrektora ogrodu - Alfreda Boese (ur. 1879) . W 1912 r. przyjechał on do Forst jako młody architekt krajobrazu, aby zaplanować Wystawę Róż i Ogrodnictwa. Ogród różany stał się dziełem jego życia. Zarządzał parkiem aż do śmierci, tj. do 1939 roku. Niewątpliwie można mu nadać miano twórcy ogrodu.

Pawilon ogrodowy, podarowany przez sieć sklepów budowlanych i obsadzony pnącymi różami i powojnikami, wyznacza początek rabaty róż szlachetnych w kierunku północnym. Znajduje się tu około 50 najszlachetniejszych odmian, które urzekają odwiedzających rozmaitymi zapachami niemal na wysokości nosa.

Po stronie wschodniej znajdują się: żywopłot grabowy, który zamyka przestrzeń Ogrodu Róż Wysokopiennych oraz rabatę róż szlachetnych. W 1953 r. dodano tu kolejny element w postaci rabaty bylinowej, która swoim kwitnieniem i dekoracyjnością od wiosny do jesieni wprowadza różnorodne akcenty aranżacyjne. W Ogrodzie Róż Wysokopiennych czeka kolejna szczególna atrakcja. W 2007 r. przygotowano pierwszą rabatę, na terenie której rodzice mogą zasadzić różę dla swojego niedawno narodzonego dziecka. Czyż nie jest to najpiękniejszy wyraz miłości dla swojej pociechy?

W bezpośrednim sąsiedztwie Ogrodu Teschendorffa znajdują się najniższe róże w asortymencie ogrodu różanego - bengalskie róże karłów, a na lewo od nich kwitnie Ogród Wiosenny i Wrzosowy. Ta części ogrodu została utworzona w 1952 r. przez ówczesnego kierownika ogrodu - Wernera Gottschalka. Jego celem było uzyskanie atrakcyjnych akcentów, niezależnie od pór roku, w różnych fazach kwitnienia róż.

Na początku wiosny liczne rośliny wczesnokwitnące dają znać o jej pierwszych zwiastunach. Należą do nich: krokusy, cebulica i cyklameny, a także kwitnące krzewy. Takie jak na przykład oczar wirginijski, który skutecznie przyciąga gości do ogrodu. Kolejny element to kamienne poidełko dla ptaków - jeden z klasycznych elementów wystroju ogrodów z lat 50-tych XX w.

Nie tylko jesienią ogród ten przyciąga gości różnymi gatunkami wrzosów. Przyciąga także iglakami czy wiecznie zielonymi drzewami liściastymi i roślinami o podłożu bagiennym. Jednym z oryginalnych świadków lat 50-tych na tym obszarze jest imponującą sosna czarna.

W ogrodzie wrzosowym znajduje się kamień upamiętniający Paula Engwichta -jednego z ojców założycieli Wystawy Róż i Ogrodnictwa z 1913 r. Prowadził on nie tylko kampanię na rzecz przygotowania i prezentacji pokazu ogrodowego, ale także wniósł znaczący wkład w utrzymanie ogrodu. W 2013 r. ścieżka lipowa prowadząca w kierunku północnym wyłożona została nowym obszarem nasadzeniowym o powierzchni ok. 1000m². Zgodnie z daną porą roku można zaobserwować jej pierwsze zwiastuny. I tak wiosną: tulipany, korony cesarskie, ostrogi oraz allium, a latem: werbenę, szałwię, petunie i cynie, a także dalie w ponad 60 różnych odmianach.

Ogród Teschendorffa to jedyna część w Ogrodzie Różanym, która nazwana jest nazwiskiem osoby. Victor Teschendorff (ur. 02.12.1877r. w Königsbergu, zm. 03.10.1960r. r w Dreźnie) był w tamtych latach jednym z najważniejszych, niemieckich hodowców róż. Również jego firma znalazła się wśród wystawców, którzy w 1913 r. wzięli udział w Wystawie Róż i Ogrodnictwa w Forst. Dziesięć lat po założeniu Wschodnioniemieckiego Ogrodu Różanego dalsze jego istnienie było zagrożone. Zaangażowanie firmy Teschendorffa w organizację kolejnego pokazu róż - został on głównym wystawcą - zadecydowało o zachowaniu tego obiektu oraz dalszym jego rozwoju. Wystawa róż w dniach 7-9.07.1923 r. odbyła się w połączeniu z walnym zgromadzeniem Towarzystwa Niemieckich Przyjaciół Róż, w bardzo trudnych ekonomicznie warunkach kryzysu gospodarczego i związanej z nim inflacji. Przypuszczalnie w 1929 r., na 25-lecie istnienia firmy Teschendorffa, mieszkańcy Forst w podziękowaniu za jego wielkie zaangażowanie, nazwali tę część ogrodu jego nazwiskiem.

Ogród Teschendorffa to jedna z najbardziej wyróżniających się architektonicznie części parku. Ta część ogrodu została założona z okazji jubileuszu w 1923 r. i nadano jej ścisłą geometrycznie formę podstawową. W latach 30-tych XX w. ścieżki wybrukowano wielkoformatowymi płytami betonowymi.

Centralnym i głównym punktem Ogrodu Teschendorffa jest przepiękna amfora wykonana z betonu jako świadectwo dawnej sztuki ogrodowej. Podobnie jak Fontanna z Niedźwiadkami i Bogini Flora, przy wejściu głównym, pochodzą z warsztatu rzeźbiarza z Cottbus - Waltera Adlera Amfora. Dzięki prezentacji antycznych scen na jej powierzchni wygląda jak grecka waza i jest tym samym świadectwem okresu założenia ogrodu.

W drugiej połowie lat 20-tych XX w. miasto Forst (Lausitz) i Wschodnioniemiecki Ogród Różany zabezpieczono przed powodzią poprzez budowę wałów przeciwpowodziowych nad Nysą. Zaowocowało to zmianami w architekturze krajobrazu, które najwyraźniej widoczne są w rejonie dziedzińca z kolumnami. Ta część ogrodu jest najwyższym punktem na osi głównej, od strony wejścia głównego i na osi wodnej tj. od strony Tańczących Fontann. Dziedziniec przebiega wzdłuż alei kasztanowej. Wraz z budową wału sadzenie kasztanów na koronie wału, można stosunkowo dokładnie datować na rok 1927.

Pergole wokół dziedzińca z kolumnami wyznaczają otwartą przestrzeń, która jest jednocześnie zamkniętą konstrukcją. Tu, jak w żadnym innym miejscu w ogrodzie, w odległości kilku kroków, można rozpoznać kolejność powstawania różnie zaprojektowanych przestrzeni ogrodowych oraz z łatwością rozpoznać położenie ogrodu na terenie zalewowym.

W latach 30-tych do 50-tych XX w. na dziedzińcu dominowały wysokie topole kolumnowe, które posadzono w kształcie koła. W planie sytuacyjnym z 1937 r. dziedziniec kolumnowy nadal określany był jako plac topolowy. Dziś znajduje się tu tzw. Rabata Kordesa. Wszystkie róże w tym rejonie pochodzą z domu Kordesa, jednego z najbardziej znanych niemieckich hodowców róż.

Jedną z największych atrakcji zabytkowych w tej części parku są ukryte za dużymi żywopłotami Tańczące Fontanny. Stanowią one centrum Parku Różanego i są najbardziej imponującym systemem wodnym w ogrodzie. Zbiornik wodny wybudowany w 1913 r., a następnie kilkakrotnie przebudowywany, został ostatecznie zrekonstruowany w 2004 r. wg planów z 1937 r.

Pierwotnie ośmiokątny basen, wypełniony liliami wodnymi i złotymi rybkami, posiadał na samym środku wysoką fontannę, a na jej rogach cztery mniejsze. Krawędź niecki wyrastała nieco z powierzchni placu. Podłużny kwadratowy basen zbudowano na poziomie gruntu oraz obsadzono z prawej i lewej strony różami. W basenie ustawiono dziesięć fontann w jednym rzędzie, po pięć z każdej strony. Przed przystrzyżonym żywopłotem z tui, który zamyka przestrzeń z wodotryskami, rosły wówczas cisy lub bukszpany przycięte na kształt piramidy.

Renowacja obiektu po 1963 r. znacznie zmieniła jego kształt. Granice obu zbiorników wysunęły się ok. 30 cm ponad ziemię, a ośmioboczna niecka otrzymała kształt kwadratu. Mały pomost, po którym można było przejść pieszo przez akwen w latach 80-tych, cieszył się dużą popularnością wśród zwiedzających.

W wyniku prac renowacyjnych w 2004 r. przywrócono jej podstawowe kształty z 1937 r. Tańczące Fontanny mają łącznie 300 m². Z racji możliwości ich samodzielnego włączenia, już w latach 30-tych , cieszyły się popularnością, szczególnie wśród najmłodszych zwiedzających. W tamtych czasach odbywało się to przez wrzucenie monety. Dziś służy temu przycisk na stalowej kolumnie.

Ogród Jubileuszowy to jeden z ogrodów tematycznych, który w historii Wschodnioniemieckiego Ogrodu Różanego był kilkakrotnie modyfikowany, a w szczególności odnosiło się to do roślinności. Jednak przebieg ścieżki RUGA z 1913 r. prawie nie zmienił się na tym obszarze.

Kwitną tu rośliny drzewiaste, które ukazują zaangażowanie ówczesnego dyrektora ogrodu w działalność Centralnej Komisji Ekspertów ds. Dendrologii i Architektury Ogrodowej w NRD. Posadzona magnolia, surmia pigoniowa (Catalpa biguonioides) czy skrzydłorzech (Pterocarya fraxinifolia) były w tamtych czasach wyjątkowymi roślinami drzewiastymi i z pewnością niełatwymi do zdobycia. Uzyskać je można było tylko dzięki dobrym kontaktom i profesjonalnej wymianie ogrodniczej. Dziś w Ogrodzie Różanym rośnie ponad 70 różnych gatunków roślin drzewiastych, m.in. dzięki zaangażowaniu Wernera Gottschalka.

Metalowe łuki, wzniesione na początku lat 90-tych, pomagają pnącym różom przecinać ścieżki.

Z okazji 100-lecia Ogrodu Różanego w 2013 r. w miejscu, gdzie obecnie znajduje się pasmo kwiatowe, wzdłuż drogi lipowej (pomiędzy Ogrodem Wrzosowym a historycznym wejściem głównym) po raz pierwszy posadzono dalie. Ogród daliowy przekształcono w Ogród Jubileuszowy, w którym wybrano bardziej nowoczesną formę wykorzystania roślin. Róże stosowane są tu oszczędnie, tzn. w zaledwie kilku odmianach - podobnie jak róże pnące. Wrażenie płaskiej roślinności sprawia zastosowanie nasadzeń bylin w kolorach niebieskim i białym oraz niezliczonych odcieni tych kolorów. Dzięki temu wygląd ogrodu zmienia się niemal co tydzień. Wiosną rosną tulipany, potem orlik, szałwia i mięta. Latem kwitnie rudbekia i werbena, które tworzą akcenty letnie po nachyłku i lawendzie. Z kolei jesienią dominują astry i trawy.